تحلیل فضایی شاخص‏های کمی و کیفی مسکن در شهر کرمانشاه

چکیده طبق اصل سی و یکم قانون اساسی، داشتن مسکن متناسب با نیاز حق هر فرد و خانواده ایرانی بوده و طبق اصل چهل و سوم قانون اساسی یکی از نیازهای هر فرد و خانواده مسکن است و دولت موظف است با رعایت اولویت برای آنها که نیازمندترند، بخصوص روستاییان و کارگران، زمینه اجرای این اصل را فراهم کند. سرپناه مناسب تنها به معنای وجود یک سقف بالای سر هر شخص نیست. سرپناه مناسب یعنی آسایش مناسب، فضای مناسب، دسترسی فیزیکی و امنیت مناسب، امنیت مالکیت، پایداری و دوام سازه‏ای، روشنایی، تهویه و سیستم گرمایی مناسب، زیرساخت‏های اولیه مناسب از قبیل آبرسانی، بهداشت و آموزش، دفع زباله، کیفیت مناسب زیست محیطی، عوامل بهداشتی مناسب، مکان مناسب و قابل دسترسی از نظر کار و تسهیلات اولیه است که همه این موارد باید با توجه به استطاعت مردم تامین شود. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی (کمی) و جامعه آماری، شهر کرمانشاه با مساحت 10106 هکتار، جمع سطوح خالص 6312 هکتار و سطوح مسکونی 1975 هکتار که (851405 نفر) و (242311 خانوار) و (225180 واحد مسکونی) که با تراکم جمعیت 85 نفر در هکتار، تراکم کلی مسکونی 135 نفر در هکتار، تراکم ناخالص مسکونی 180 نفر در هکتار و تراکم خالص مسکونی 431 نفر در هکتار، تراکم نفر در واحد مسکونی (3.78) و نرخ بعد خانوار (3.51 نغر در خانوار)، تراکم خانوار در واحد مسکونی (1.07) بوده است. از روش تصمیم گیری چندمعیاره (mcdm) برای رتبه بندی مناطق شهر کرمانشاه از جهت شاخص‏های مسکن شهری در محیط arcgis استفاده شده است. همچنین برای نشان دادن وزن هر شاخص نخست پرسشنامه آماده گردید و پس از وارد نمودن شاخص‏ها در نرم افزار expert choice، به کارشناسان (اساتید و مدیران) سپرده شد و بسته به دیدگاه کارشناسان شاخص‏ها وزندهی از منطق فازی استفاده شده‏ است. برای تولید نقشه از‏ arcgis و برای آنالیز و روشنگری وزنهای پرسشنامه‏ها از مدلهای ریاضی تصمیم‏گیری (ahp) و (kopras) مورد استفاده قرار داده شده است که تراکم تعداد واحد مسکونی در سطح 22.5 واحد مسکونی، تراکم نفر در واحد مسکونی 78/3 نفر در واحد مسکونی، تراکم خانوار در واحد مسکونی برابر 07/1 خانوار، تراکم اتاق در واحد مسکونی 75/1، تراکم نفر در اتاق 2.16، متوسط تعداد اتاق برای هر خانوار برابر 1.62 که نتایج پژوهش نشان‏دهنده این موضوع است که شاخص‏های کمی واحدهای مسکونی در سطح شهر کرمانشاه از وضعیت مناسبی برخوردار نبوده‏اند. میانگین مساحت سطح زیر بنای واحد، طبقات ساختمان، استحکام واحد مسکونی، میزان برخورداری از خدمات اساسی امکانات و تسهیلات در واحدهای، نحوه تصرف محل سکونت خانوار، توزیع فضایی خدمات شهری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته شده که نتایج پژوهش در رابطه با شاخص‏های کیفی واحدهای مسکونی نیز وضعیت نامناسب و نامطلوبی را در سطح شهر کرمانشاه نشان داده است.